Broedvogels

Natuurwetgeving

Alle vogels die van nature in het wild voorkomen op het grondgebied van de Europese Unie zijn beschermd middels de Vogelrichtlijn (geïmplementeerd in de Wet natuurbescherming). Daarbij zijn vaste rust- en verblijfplaatsen van kwetsbare soorten die in Nederland voorkomen jaarrond beschermd. Er zijn in totaal 5 categorieën. De nesten van soorten uit categorie 1 t/m 4 zijn jaarrond beschermd. Voor categorie 5 geldt dat de nesten alleen beschermd zijn in het broedseizoen, maar dat inventarisatie wel gewenst is.

Categorie 1

Bij deze categorie gaat het om vogelsoorten die het nest ook buiten het broedseizoen als vaste rust- en verblijfplaats gebruiken. Een voorbeeld hiervan is de steenuil.

Categorie 2

Bij deze categorie gaat het om koloniebroeders die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden. Een voorbeeld hiervan is de huismus.

Categorie 3

Bij deze categorie gaat het om vogels die ieder jaar op dezelfde plek broeden en afhankelijk zijn van bebouwing. Het gaat hier echter niet om koloniebroeders. Een voorbeeld hiervan is de kerkuil.

Categorie 4

Bij deze categorie gaat het om vogels die jaarlijks gebruik maken van hetzelfde nest. De vogels waar het om gaat gebruiken vrijwel altijd oudere nesten van andere vogelsoorten. Een voorbeeld hiervan is de ransuil.

Categorie 5

Vogels die voldoende flexibel zijn om zich op een andere plaats te vestigen als een broedplaats verloren is gegaan. Een voorbeeld hiervan is de ekster.

Ransuil (Asio otus)

Naast de 5 categorieën is ook de Zorgplicht een onderdeel van de Wet natuurbescherming. De Zorgplicht houdt in dat planten en dieren niet onnodig vernield/gedood of verstoord mogen worden. Dat betekent dat negatieve handelingen niet uitgevoerd mogen worden. Als bepaalde handelingen uitgevoerd moeten worden, dienen er maatregelen te worden genomen om nadelige gevolgen te beperken.

Naast de bescherming middels de Wet natuurbescherming, staan er 78 vogels op de Rode Lijst Vogels. De Rode Lijst heeft een belangrijke signaalfunctie. Beschermingsmaatregelen dienen er voor te zorgen dat de bedreigde soorten weer in aantal toenemen. Overheden en terreinbeheerders houden rekening met de soorten die op de Rode Lijst staan. Het doel is om de soorten in de toekomst van de Rode Lijst af te krijgen.

Onderzoeksmethodiek

BMP-A

BMP staat voor Broedvogel Monitoring Project, door SOVON opgestart in 1984. Bij dit project worden periodiek tellingen van territoriale broedvogels in vast omlijnde gebieden uitgevoerd. Bij BMP-A worden alle soorten geteld. Bij voorkeur worden 8 tot 12 bezoeken afgelegd per seizoen in de periode maart-juni. Onderdeel van deze bezoeken zijn 1 tot 2 nachtbezoeken. In het veld worden de soorten op een veldkaart genoteerd met daarbij de broedcode. De veldwaarnemingen worden vervolgens ingevoerd in het systeem en de territoria worden vervolgens onderscheiden met behulp van het programma autocluster.

BMP Weidevogels

Een ander onderdeel van BMP is BMP Weidevogels. Het gaat hierbij om een beperkte lijst met 21 soorten van weide- en akkervogels. Hierbij worden 5 bezoeken gebracht aan het projectgebied. De bezoeken worden met name in de ochtenden uitgevoerd in de maanden april-juni. Ook hier worden de soorten genoteerd op een veldkaart en vervolgens ingevoerd in het systeem. Het programma Autocluster onderscheidt vervolgens de verschillende territoria.

Nestencontrole

De nestencontrole wordt uitgevoerd in de wintermaanden omdat er dan geen blad in de bomen aanwezig is. Daardoor zijn de nesten gemakkelijk te vinden. Het gaat daarbij om potentieel jaarrond beschermde nesten.

Expertise

Adviesbureau E.C.O. Logisch heeft ruime ervaring met de bovengenoemde onderzoeksmethodieken. Zo is bijvoorbeeld een groot project uitgevoerd in de Pettemerduinen. Daarbij zijn alle territoriale broedvogels in een vast omlijnd gebied in kaart gebracht (BMP-A). Het eindresultaat betrof een overzicht van de verschillende broedvogels, met voor iedere soort een overzichtskaart met de aanwezige territoria.

Eén van de referentieprojecten voor BMP Weidevogels is uitgevoerd in gemeente Rotterdam. Bij dat project zijn alle territoria van de weidevogels in kaart gebracht. Er is gebruik gemaakt van de onderzoeksmethodiek die geldt voor weidevogels.